Trong thời đại công nghệ 4.0 đang ngày càng phát triển, chuyển đổi số chính là xu hướng tất yếu nếu doanh nghiệp bán lẻ muốn kinh doanh thành công. Xu hướng này càng trở nên phổ biến hơn khi đại dịch Covid 19 bùng nổ doanh nghiệp buộc phải thích ứng linh hoạt khi khách hàng đã chuyển đổi thói quen từ mua sắm truyền thống sang mua sắm trực tuyến. Vậy giải pháp nào là tối ưu nhất cho hành trình chuyển đổi số trong ngành bán lẻ? Cùng WEONE khám phá ngay trong bài viết dưới đây để có được câu trả lời.
1. Ngành bán lẻ và chuyển đổi số trong ngành bán lẻ là gì?
Bán lẻ là việc mua sản phẩm từ những nhà sản xuất, nhà bán buôn hay từ các công ty bán lẻ để phân phối trên thị trường, bán lại cho người tiêu dùng. Hiện nay, thị trường bán lẻ liên tục biến đổi do thói quen và sức mua của người tiêu dùng luôn có những dịch chuyển nhất định đặc biệt là khi đại dịch Covid 19 bùng nổ. Cụ thể chúng thường chuyển dịch theo những xu hướng sau:
- Chuyển đổi từ việc mua sắm trực tiếp tại điểm bán sang mua sắm trực tuyến qua Internet.
- Giảm chi tiêu tiền mặt, thay vào đó tăng cường thanh toán điện tử thông qua nhiều hình thức khác nhau như thanh toán bằng thẻ ngân hàng, chuyển khoản, ví điện tử VNPay, Shopee Pay, Momo,…
- Sử dụng nhiều hơn các trang mạng xã hội, truy cập những website, sàn thương mại điện tử để tiến hành mua sắm trực tuyến, thích tham gia nhiều chương trình khuyến mãi, săn sale giá rẻ,…
Với những sự chuyển dịch nổi bật trên chính là minh chứng nổi bật nhất cho tầm quan trọng của công nghệ số đối với doanh nghiệp bán lẻ. Vậy chuyển đổi số ngành bán lẻ là gì?
Theo Nikki Baird, Phó chủ tịch về Đổi mới bán lẻ (VP, retail innovation) của Aptos thì chuyển đổi số trong ngành bán lẻ chính là quá trình chuyển dịch từ mô hình kinh doanh tập trung vào sản phẩm theo mô hình chuỗi cung ứng (Supply chain) sang tập trung nhiều hơn vào nhu cầu của khách hàng dựa trên mô hình chuỗi giá trị số (Digital value chain) với các nguồn dữ liệu thu thập được. Nói cách khác đây thực chất đây là việc chuyển đổi cách thức vận hành, bán hàng, quản lý doanh nghiệp bán lẻ từ hình thức bán hàng truyền thống sang môi trường ứng dụng công nghệ kỹ thuật số hiện đại từ đó tập trung nâng cao trải nghiệm của khách hàng.
2. Thực trạng chuyển đổi số trong ngành bán lẻ hiện nay
Theo Straits Times, công ty sở hữu thương hiệu thời Zara là Inditex đã tuyên bố sẽ tiến hành đóng cửa 1200 cửa hàng trên toàn thế giới để tập trung bán hàng trực tuyến và đầu tư để mở các cửa hàng lớn hơn. Dưới ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch Covid 19, chỉ trong tháng 3/2021 ở Việt Nam, cũng đã có hơn 8700 doanh nghiệp thương mại phải rời khỏi thị trường, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm ngoái (theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Ngoài ra, hàng loạt siêu thị lớn tại Việt Nam đã phát triển ứng dụng mua sắm trực tuyến như BigC, VinID,…
Như vậy để có thể tồn tại và đứng vững trên thị trường thì doanh nghiệp trong ngành bán lẻ đã tập trung đầu tư để tiến hành chuyển đổi số. Quá trình chuyển đổi số ngành bán lẻ của các doanh nghiệp Việt thường tiến hành như sau:
- Chuyển đổi từ kênh bán hàng truyền thống sang kênh bán hàng hiện đại hơn như chuyển từ việc bán trực tiếp tại cửa hàng, quầy bán hàng hay điểm bán trực tiếp khác sang xây dựng các kênh bán hàng online trên các trang mạng xã hội, website hay sàn thương mại điện tử.
- Quy trình vận hành, quản lý có thêm sự cộng tác với dịch vụ, phần mềm số hoá hiện đại để có thể giúp khách hàng dễ dàng tiến hành thanh toán điện tử, sử dụng dịch vụ giao hàng tận nơi hay tích điểm điện tử và áp các mã khuyến mãi, giảm giá vào các đơn hàng,…
- Quản trị và chăm sóc khách hàng tự động. Các chuỗi cửa hàng bán lẻ sẽ tiến hành sử dụng dữ liệu điện toán đám mây cùng với các phần mềm quản lý khách hàng để từ đó thu thập thông tin liên quan tới nhu cầu, thói quen mua sắm của khách hàng, tiến hành chăm sóc, quản lý khách hàng tự động.
- Ứng dụng nhiều hơn các giải pháp công nghệ trong quá trình quản trị và vận hành doanh nghiệp. Cụ thể nhiều địa điểm bán lẻ đã sử dụng những phần mềm cung cấp giải pháp quản lý hàng hóa, bán hàng tự động, quản lý nhân sự, tài chính, hoạt động marketing,…
Thông qua khảo sát thực tế của nhiều chuyên gia thì chuyển đổi số ngành bán lẻ hiện nay của nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ tại thị trường Việt Nam thường đi theo 4 xu hướng chủ đạo dưới đây:
Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI)
Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào hoạt động kinh doanh đã không còn quá xa lạ với nhiều doanh nghiệp bán lẻ. AI chính là giải pháp hướng tới cung cấp những giải pháp hữu hiệu giúp tối ưu hóa quy trình kinh doanh một cách đơn giản và dễ dàng:
- Tiến hành tự động hóa các quy trình kinh doanh: Công nghệ này sẽ giúp doanh nghiệp có thể dễ dàng tiến hành theo dõi cũng như tổng hợp một cách chính xác các số liệu liên quan tới hoạt động cung, cầu trong một khu vực cụ thể. Hoạt động quản lý bán lẻ cũng như quản lý tồn kho trở nên dễ dàng, linh hoạt.
- Hỗ trợ phân tích các dữ liệu bề mặt: AI sẽ tiến hành phân tích dữ liệu thu được thông qua hoạt động bán hàng một cách nhanh chóng từ đó nhanh chóng xác định rõ ràng những cơ hội bán hàng tiềm năng.
- Đưa ra các dự đoán: Trí tuệ nhân tạo sẽ giúp phân tích dữ liệu bán hàng trong lịch sử giao dịch để qua đó xác định sở thích của khách hàng. Ngoài ra dựa vào những tương tác giữa cửa hàng với khách hàng tiềm năng, AI có thể dự đoán kết quả giao dịch với cơ hội bán chéo sản phẩm, cơ hội bán thêm sản phẩm cao cấp hơn hay cân nhắc để tăng giá hàng hóa sao cho thích hợp,…
AI được ứng dụng vô cùng phổ biến qua chatbot tại các sàn thương mại điện tử hay website thương mại của các cửa hàng. Những chatbot này chính là một sản phẩm ưu việt của trí tuệ nhân tạo có thể nhanh chóng giải quyết những thắc mắc cũng như các vấn đề khách hàng gặp phải mà không cần có sự hiện diện của con người. AI đã nâng cao trải nghiệm khách hàng của nhiều chuỗi cửa hàng bán lẻ.
Mua sắm “không tiếp xúc”
Nhiều doanh nghiệp bán lẻ đã tích cực sử dụng những app trên thiết bị điện thoại thông minh như Shopee, Tiki, Lazada, Watson, Hasaki,… nhằm nâng cao trải nghiệm người tiêu dùng. Từ những nền tảng ấy những thông tin liên quan tới sản phẩm hay khuyến mãi sẽ tự động thông báo đến thiết bị của khách hàng như một lời nhắc nhở mua sắm tự nhiên mà hiệu quả. Khách hàng chỉ cần ở nhà vẫn có ngay món hàng yêu thích.
Ngoài ra, phương tiện thanh toán trực tuyến được nhiều khách hàng ưa thích bởi tính tiện lợi, nhanh chóng. Chính bởi thế nên trong quá trình chuyển đổi số ngành bán lẻ nhiều doanh nghiệp lớn như Big C, Go!, Top Market đều tiến hành bán hàng song song thông qua kênh trực tiếp lẫn qua các sàn thương mại điện tử. Công ty Cổ phần Bibica còn phát triển ứng dụng bán hàng riêng nhằm tăng tương tác và tối ưu hóa quyền lợi người tiêu dùng.
Công nghệ vạn vật (Internet of Thing – IoT)
Internet Of Thing (viết tắt là IoT) là một hệ thống kết nối giữa các thiết bị tính toán, máy móc cơ khí, kỹ thuật số với con người. Việc kết nối có thể được thực hiện qua Wifi, mạng viễn thông băng rộng (3G, 4G), Bluetooth, ZigBee, hồng ngoại,…
Trong chuyển đối số ngành bán lẻ, IoT thường được ứng dụng như sau:
- Nhận diện khuôn mặt: Với IoT, các nhà bán lẻ có thể lắp đặt các thiết bị giúp nhận diện khuôn mặt của khách hàng ngay khi họ bước vào cửa hàng. Thông qua đó, hồ sơ khách hàng trực tuyến sẽ được thu thập và tải lên hệ thống, giúp doanh nghiệp hướng tới cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng được tốt hơn.
- Xây dựng giỏ mua sắm: Khách hàng có thể tải lên danh sách sản phẩm cần mua sau đó họ có thể tìm kiếm và lựa chọn sản phẩm phù hợp.
- Thẻ giá hay thẻ thông tin điện tử: Doanh nghiệp đang tiến hành chuyển đổi số trong ngành bán lẻ có thể cập nhật mọi thông tin liên quan đến sản phẩm (tính năng, số lượng, giá cả,…) bằng Internet và cập nhật chi tiết quá trình vận chuyển hàng hóa. Nhờ vậy mà việc quản lý hàng hóa tại các chuỗi bán lẻ trở nên hiệu quả hơn.
Cá nhân hóa hành vi người tiêu dùng
Các doanh nghiệp bán lẻ sẽ dựa trên những dữ liệu thu thập được về khách hàng bao gồm thông tin liên quan tới xu hướng mua sắm, hành vi tiêu dùng, sở thích cá nhân,… để tạo những hoạt động quảng bá phù hợp với nhóm khách hàng mục tiêu.
Để cá nhân hóa khách hàng một cách hiệu quả, doanh nghiệp bán lẻ tại Việt Nam thường áp dụng những hình thức sau:
- Cá nhân hóa quảng cáo: từ nguồn dữ liệu người dùng trực tuyến lựa chọn hiển thị quảng cáo phù hợp hướng tới khách hàng mục tiêu.
- Cá nhân hóa Email: nhà tiếp thị sẽ sử dụng dữ liệu của người đăng ký trong danh sách để cung cấp nội dung email phù hợp với từng đối tượng khách hàng.
Có thể thấy việc cá nhân hóa khách hàng không chỉ giúp doanh nghiệp bán lẻ thu hút thêm nhiều khách hàng tiềm năng. Nhờ vậy mà doanh nghiệp có thể giữ chân khách hàng hiệu quả, thu hút thêm nhiều những khách hàng tiềm năng, đáp ứng được kỳ vọng ngày càng cao của nhóm khách hàng hiện đại.
3. Những khó khăn khi chuyển đổi số trong ngành bán lẻ
Chuyển đổi số ngành bán lẻ sẽ giúp định hình lại môi trường kinh doanh, nâng cao trải nghiệm khách hàng và đặc biệt gánh nặng trong quản lý sẽ được giảm đi đáng kể. Tuy nhiên vì bước đầu tiến hành nên nhiều doanh nghiệp không tránh khỏi những “choáng ngợp” trước hàng tá công nghệ và phần mềm hiện đại. Dưới đây là một số khó khăn thường thấy:
Thay đổi cách quản lý truyền thống
Khi tiến hành chuyển đổi số, để thành công, nhà quản lý cần phải thay đổi phương pháp quản lý. Tiếp cận với mô hình cũng như cách thức làm việc mới mẻ hơn, hiện đại, năng động hơn, nhiều nhân viên sẽ hoài nghi về hiệu quả của quá trình chuyển đổi, bảo thủ và không muốn tiếp thu cái mới.
Một nhà lãnh đạo có năng lực cần phải đưa ra kế hoạch hoạt động, KPI phù hợp để hoạt động quản lý khi chuyển đổi số trở nên hiệu quả.
Ràng buộc về ngân sách
Chuyển đổi số trong ngành bán lẻ cần phải có sự triển khai toàn diện có các bot hỗ trợ AI, tùy chọn AR / VR, POS di động, ki-ốt tương tác, v.v. nếu muốn thu được lợi ích lâu dài. Tuy nhiên, ngân sách đầu tư thường rất lớn không phải công ty bán lẻ nào cũng có thể tiến hành chuyển đổi đặc biệt là các công ty vừa và nhỏ. Giữa đại dịch các công ty gặp khó khăn rất lớn trong cung ứng, tiêu thụ sản phẩm,… Bởi vậy nên có thể nói khó khăn về ngân sách chính là vấn đề vô cùng lớn mà các công ty hoạt động trong ngành luôn dè chừng khi tiến hành chuyển đổi số.
Chuyển đổi không đồng bộ
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều những công cụ, phần mềm hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số đặc biệt là các doanh nghiệp trong ngành bán lẻ. Tuy nhiên không phải doanh nghiệp nào cũng thông minh trong chiến lược chiến đổi và thực sự khai thác được hết tiềm năng công nghệ hiện đại trong quá trình vận hành.
Nhiều phần mềm ứng dụng được áp dụng tràn lan, chưa thực sự đem lại hiệu quả. Mỗi một cửa hàng áp dụng một phần mềm khác nhau. Nhiều chuỗi bán lẻ chưa thực sự tiến hành chuyển đổi một cách đồng bộ. Chính bởi vậy nên tạo thành một chuỗi bán lẻ với quá trình chuyển đổi số được thực hiện manh mún. Chỉ chuyển đổi trong khâu quản lý tài liệu, hay bàn giao công việc hoặc chuyển đổi số trong hình thức thanh toán của khách hàng.
Các chuyển đổi không đồng bộ dẫn tới hiệu quả đem lại thấp, công việc nhân viên các cửa hàng vẫn trì trệ, việc quản lý khó khăn vì giấy tờ, hoá đơn nhập hàng, bán hàng phân tán dưới nhiều hình thức,… Điều này sẽ vừa làm lãng phí thời gian, vừa lãng phí nguồn vốn đầu tư ban đầu. Quá trình chuyển đổi số ngành bán lẻ sẽ không thực sự hiệu quả.
Phần mềm khó sử dụng
Nhiều phần mềm khó sử dụng khiến nhiều nhân viên gặp khó khăn trong việc chuyển đổi cách thức làm việc, khai thác phần mềm không hiệu quả vì quá quen với cách thức vận hành truyền thống.
Trong quá trình chuyển đổi khó tránh khỏi hiện thực có quá nhiều phần mềm sở hữu quy trình phức tạp, công nghệ cao nên khó phổ biến rộng tới nhiều nhân viên. Đặc biệt nhiều phần mềm cứng nhắc với quy trình triển khai không phù hợp với quy mô cũng như tiềm lực vốn có của các doanh nghiệp bán lẻ. Chính bởi những lý do trên mà quá trình chuyển đổi số trong ngành bán lẻ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
4. Giải pháp chuyển đổi số trong ngành bán lẻ
Chuyển đổi số sẽ khai mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới, mở rộng tầm nhìn cũng như hướng tới chiến lược phát triển lâu dài cho doanh nghiệp bán lẻ. Tuy nhiên để tìm ra được một giải pháp chuyển đổi số phù hợp chính là một thách thức vô cùng lớn với mỗi doanh nghiệp. Trăn trở từ những khó khăn đến từ đại dịch, đối diện với nỗi sợ đầu tư tốn kém, không hiệu quả, quá trình chuyển đổi phức tạp,… Hệ thống tự động hoá doanh nghiệp WEONE chính là một trong những gợi ý chuyển đổi số ngành bán lẻ được nhiều doanh nghiệp hiện nay “chọn mặt gửi vàng” trên hành trình phát triển.
Số hoá, quản lý dễ dàng mọi quy trình, thủ tục
Với phân hệ quản lý quy trình thủ tục WEONE sẽ giúp thiết lập và quản lý toàn bộ quy trình thực tế của doanh nghiệp tập trung trên nền tảng số một cách hiệu quả. Quy trình bán hàng, quy trình nhập kho, quy trình báo cáo doanh thu hàng tháng,… đều sẽ được đảm bảo số hoá 100%. Đặc biệt mỗi quy trình sẽ luôn có thể rẽ nhánh, tuỳ biến vô cùng linh hoạt. Chính bởi vậy nên WEONE sẽ có thể dễ dàng thích ứng với quy mô, thực tế công việc tại mỗi cửa hàng bán lẻ.
Hệ thống tự động hoá doanh nghiệp WEONE sẽ giúp mọi quy trình, thủ tục đặc biệt là những quy trình đặc thù có thể nhanh chóng hoàn thiện trong thời gian ngắn như quy trình xác nhận, giao hàng cho khách, quy trình báo cáo hàng tháng,… Khi số hoá quy trình nhà quản lý hoàn toàn có thể đặt điều kiện trong từng bước, giới hạn thời gian hoàn thành nên tiết kiệm thời gian phê duyệt, xử lý công việc.
Ngoài ra với các văn bản kiểm kê lại số hàng hoá nhập kho, kiểm kê lại số lượng hàng hoá bán ra, doanh thu từng tuần, từng quý cần phải trình ký, phê duyệt cũng được số hoá đẩy trực tiếp lên hệ thống. Ngoài ra, WEONE cũng có thể giúp doanh nghiệp phê duyệt nhanh chóng bằng chữ ký số nội bộ dùng riêng cho mỗi quy trình. Các form thông tin liên quan tới hàng hoá, biểu mẫu đánh giá chất lượng hành nhập vào,… đều được số hoá đơn giản, dễ dàng.
Chức năng thống kê, báo cáo trực quan về chi tiết các quy trình đã xử lý, các quy trình quá hạn,… sẽ giúp nhà quản lý dễ dàng theo sát tiến độ làm việc của từng cửa hàng bán lẻ, từng nhân viên. Nhờ vậy, mọi đánh giá trở nên minh bạch, khách quan, vấn đề tồn đọng trong quá trình thực hiện công việc dễ dàng phát hiện, tìm giải pháp sửa đổi phù hợp. Chất lượng làm việc của mỗi nhân viên cũng như chất lượng phục vụ khách hàng vì thế mà nâng lên đáng kể.
Quản lý công việc khoa học, hiệu quả
Với phân hệ quản lý công việc của WEONE, chuyển đổi số ngành bán lẻ sẽ từng bước được hiện thực hoá dễ dàng hơn bao giờ hết. Thấu hiểu được những khó khăn các doanh nghiệp bán lẻ thường gặp phải trong quá trình chuyển đổi,… WEONE sẽ giúp nhà quản lý giao việc vô cùng linh hoạt: giao việc 1:1, giao việc liên phòng ban, giao việc theo nhóm, giao việc theo quy trình. Từ đó, mọi đầu việc đều có thể nhanh chóng được triển khai dưới hình thức phù hợp.
Ngoài ra, tiến độ công việc của mỗi nhân viên bán hàng, nhân viên kiểm toán,… đều được cập nhật chi tiết dưới nhiều dạng biểu đồ khác nhau kanban, bảng, lịch, gantt, theo ngày kết thúc. Điều này không chỉ giúp ban lãnh đạo có thể phân bổ nguồn lực phù hợp với đặc thù từng cửa hàng, địa điểm mà hiệu suất làm việc của mỗi nhân viên đều được ghi nhận một cách chính xác minh bạch ngay trên hệ thống.
Trên mọi thiết bị từ điện thoại di động hay máy tính, nhà quản lý đều có thể nhanh chóng bao quát công việc tại từng cửa hàng trên hệ thống bán lẻ mọi lúc, mọi nơi vô cùng thuận tiện. Đặc biệt giao diện dễ sử dụng nên mọi nhân viên đều có thể ứng dụng phần mềm nhanh chóng tại phân khúc công việc của mình.
Quản lý kho tài liệu tập trung, đồng bộ
Đến với phân hệ quản lý kho tài liệu của WEONE, doanh nghiệp có thể yên tâm tiến hành chuyển đổi số trong ngành bán lẻ. Gần như mọi giấy tờ, chứng từ như hợp đồng hợp tác, hoá đơn bán hàng, tài liệu liên quan tới chất lượng hàng hoá,… đều có thể đồng bộ trực tiếp từ thư mục máy tính cá nhân, hoặc đẩy lên nhờ máy scan. Phân hệ này sẽ giúp mọi doanh nghiệp bán lẻ có thể tận dụng tối đa không gian cho việc trưng bày các mặt hàng, không sợ giấy tờ bị mối mọt, ẩm mốc, loại bỏ được nhiều chi phí phát sinh để lưu trữ, bảo quản giấy tờ.
Kho tài liệu có thể phân loại phân loại linh hoạt như phân rõ hợp đồng, hóa đơn, chứng nhận chất lượng hàng hoá,… rất thuận lợi cho việc tra cứu, sửa đổi và bổ sung khi cần thiết. Với những hợp đồng có quy mô lớn hay tài liệu mật liên quan mật thiết tới hoạt động của doanh nghiệp bán lẻ hoàn toàn có thể đặt thêm lớp mật khẩu bảo mật và phân quyền linh hoạt cho từng nhân viên cũng như từng phòng ban. Đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Hệ thống tự động hoá doanh nghiệp WEONE với các phân hệ: quản lý quy trình thủ tục, quản lý công việc, quản lý kho tài liệu sẽ giúp chuyển đổi ngành bán lẻ được diễn ra đồng bộ, dễ dàng, hiệu quả. Khó khăn trong quá trình lưu trữ chứng từ liên quan, quản lý công việc từng chi nhánh cửa hàng,… sẽ nhanh chóng giải quyết, khắc phục. Đồng hành cùng WEONE các công ty bán lẻ sẽ có nền tảng công nghệ vững chắc để từng bước mở rộng quy mô, khẳng định được vị thế trong tương lai.
